Alfred Jesionowski urodził się 27 stycznia 1902 roku w Mogilnie w Poznańskiem w rodzinie Wojciecha i Marii z domu Mensch. W 1920r. ukończył ukończył Gimnazjum Jana Kasprowicza w Inowrocławiu.
Gimnazjum w Inowrocławiu, w którym uczył się Alfred Jesionowski
Zdjęcie z roku 1908
Studiował romanistykę i germanistykę na Uniwersytecie Poznańskim(studia ukończył w 1928 i 1929r), należał do Akademickiego Towarzystwa „Surma”, która to była organizacją ideowo-wychowawczą dbającą o rozwój intelektualny, duchowy, fizyczny i towarzyski swoich członków. Szczególnym rodzajem działalności Surmy było kultywowanie wielkopolskich tradycji śpiewaczych.
Po zakończeniu studiów, od 1926r pracował w Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza.
Ślubowanie nauczyciela w 1926r. w Lublińcu,
które składał Alfred Jesionowski
Uczył tam łaciny, greki, a także języka niemieckiego i francuskiego.
Alfred Jesionowski – siedzi czwarty od lewej,
wśród pierwszych maturzystów wraz z gronem profesorskim,
sala gimnastyczna, 1930 rok
Wycieczka na Babią Górę – schronisko w Markowych Szczawinach,
Alfred Jesionowski, siedzi trzeci od lewej, czerwiec 1929r.
Był także opiekunem I Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki działającej przy szkole.
I Męska Drużyna Harcerska im. Tadeusza Kościuszki
szósty od lewej stoi – Alfred Jesionowski
W roku 1932 – pełnił funkcję kierownika Pierwszej Śląskiej Bursy Gimnazjalnej im. ks. Konstantego Damrota w Lublińcu.
Bursa gimnazjalna – Lubliniec 1931 lub 1932r
W 1931r. został wiceprezesem Polskiego Koła Neofililogów na Śląsku. W tym czasie pełnił także funkcję prezesa, a następnie wiceprezesa zarządu powiatowego Związku Obrony Kresów Zachodnich w Lublińcu.
Alfred Jesionowski wśród uczniów Gimnazjum w Lublińcu
Lubliniec – rok szkolny 1929/1930
W roku 1932r Alfred Jesionowski został przeniesiony do Państwowego Gimnazjum w Mikołowie. Tam w grudniu 1932r. został mu przyznany tytuł – profesora (taki tytuł otrzymywał nauczyciel, który ukończył studia i był nauczycielem stałym przez 3 lata).
Budynek Państwowego Gimnazjum w Mikołowie
W 1933r. po raz kolejny zmienił miejsce pracy, tym razem przeniósł się do Państwowego Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego w Pszczynie i zamieszkał w budynku przy ulicy Sienkiewicza nr 6. W szkole uczył języka francuskiego, niemieckiego oraz polskiego (mimo, że do tego ostatniego nie miał formalnych uprawnień). Nie zapomniał o harcerzach – udzielał się w Kole Przyjaciół Harcerstwa, działającym przy szkole. Nadal działał w Polskim Związku Zachodnim.
Budynek Gimnazjum w Pszczynie, w którym uczył Alfred Jesionowski
W latach 1934-1939 współpracował wraz z grupą nauczycieli szkół średnich z Instytutem Śląskim. Ostatni rok przed wybuchem wojny pracował w Państwowym Gimnazjum w Mysłowicach.
Alfred Jesionowski był: publicystą, krytykiem literackim, tłumaczem literatury francuskiej, czy popularnym prelegentem.
Jego pasję pedagogiczną stanowiła glottodydaktyka (nauka zajmująca się badaniem procesu nauczania i uczenia się języków obcych), interesował się zwłaszcza rolą korespondencji międzynarodowej rówieśników jako narzędzia nauki języków.
Rękopis pracy Jesionowskiego
„Metoda audytywna w naszej praktyce szkolnej”
Przedmiot jego dociekań stanowiły także relacje polsko-niemieckie, których owocem stały się takie prace, jak „Problem polski na Śląsku w świetle nowszej beletrystyki niemieckiej” (Katowice 1938) lub „Motywy polskie we współczesnej beletrystyce niemieckiej” („Komunikaty Instytutu Śląskiego”, Katowice 1936r.).
Współpracował z wieloma czasopismami śląskimi, wielkopolskimi, a nawet warszawskimi. Publikował między innymi w: „Zaraniu Śląskim”, „Powstańcu”, „Polsce Zachodniej”, czy w „Tygodniku Ilustrowanym”. Były to zarówno artykuły krytycznoliterackie, recenzje, czy felietony. Jego aktywność oraz zaangażowanie zyskały mu miano „Małego Instytutu Śląskiego”. Jeden ze swoich felietonów „W stolicy Śląska Białego” wydrukowany w 1935r. w Kurierze Poznańskim – zadedykował Lublińcowi.
Kliknij by przejść do artykułu
Alfred Jesionowski – prowadził ożywioną korespondencję z pisarzami, poetami i krytykami literackimi, wśród których byli: Maria Dąbrowska, Jan Wiktor, Emil Szramek, Arek Bożek, Emil Zegadłowicz, Stanisław Helsztyński czy Gustaw Morcinek – z którym łączyła go przyjaźń.
Bibliografia publikacji Jesionowskiego obejmuje około 500 pozycji. W 1939 roku krytyk został odznaczony Srebrnym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. Jak podaje Śląski Słownik Biograficzny – Alfred Jesionowski „(…) jako najczęściej drukowany poza Śląskiem krytyk regionalny przyczynił się znacznie do spopularyzowania literatury śląskiej„.
Głos profesora często można było usłyszeć na falach radiowych Polskiego Radia Katowice, gdzie prowadził stałe pogadanki literackie.
Mimo młodego wieku został wybrany przewodniczącym Sekcji Literackiej w Śląskim Towarzystwie Literacko-Artystycznym.
Na początku września 1939 r., tuż po wybuchu II wojny światowej, wraz z wycofującymi się żołnierzami i ludnością cywilną opuścił Mysłowice, by dotrzeć do Krakowa, gdzie zamieszkał przy ul. Zamkowej 13 na Dębnikach. Przeżycia, które towarzyszyły mu podczas tej wędrówki, opisał w niedokończonej powieści. Do dnia dzisiejszego zachowało się jej pierwsze 70 stron, które aktualnie – znajduje się w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.
Ostatnia strona maszynopisu niedokończonej powieści Alfreda Jesionowskiego
oraz plan całej książki
Mieszkając w Krakowie utrzymywał się ze sprzedaży swego księgozbioru, dawał korepetycje z niemieckiego i współpracował ze śląskimi nauczycielami. Był zatrudniony także jako tłumacz w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Czytał oraz recenzował książki i pisma wysyłane z delegatury na Śląsk, odbywał konferencje i zwoływał odprawy z gronem współpracowników, ze służbą kurierską, organizował przerzuty książek na Górny Śląsk.
Alfred Jesionowski
Był zaangażowanym żołnierzem podziemia. Pod pseudonimem „Szymon” (kryptonim „310”) służył w Śląskim Biurze Szkolnym Sekcji Zachodniej Departamentu Informacji i Propagandy Delegatury Rządu (był referentem terenowym). Między innymi, ze względu na doskonałą znajomość niemieckiego, działał w tzw. akcji N, polegającej na przygotowywaniu antyhitlerowskich materiałów propagandowych, przeznaczonych dla Niemców i mających sprawiać wrażenie, że pochodzą z niemieckiego ruchu oporu. Był także szefem propagandy. Na skutek niewyjaśnionej „wsypy” w oświęcimskiej komórce podziemia, z którą utrzymywał kontakty, wraz z sekretarką Danutą Gruszkowską („Barbara) oraz łącznikiem Adamem Niezabitowskim („Hanyś”) został aresztowany 1 marca 1944 roku. Z więzienia przy ul. Montelupich w Krakowie przewieziono go do Katowic, skąd po uciążliwym śledztwie został skierowany do Breslau-Fünfteichen (Miłoszyce), filii obozu Gross-Rosen (Rogoźnica). Jesionowski zginął prawdopodobnie w styczniu 1945 roku podczas ewakuacji obozu (znanej jako „marsz śmierci”).
Obraz Józefa Łapińskiego – ukazujący pieszą ewakuację więźniów
obozu koncentracyjnego Gross-Rosen w styczniu 1945r
Na podstawie:
„O Alfredzie Jesionowskim” – Olga Płaszczewska dr hab.
http://www.dws-xip.pl
Barbara Pytlos – Książka naiwna”…, czyli o warsztacie pracy Alfreda Jesionowskiego
Internetowy Polski Słownik Biograficzny
Polska Zachodnia – 1931r. nr 304
Katolik Polski, 1931, R. 7, nr 249
Szkolnictwo w województwie śląskiem – Józef Prażmowski, 1936r
„Lata krecie i orłowe” – Zbigniew Bednorz
„Taki to mroczny czas….” – Krystyna Heska-Kwaśniewicz
Inteligencja Polska w powiecie pszczyńskim w latach 1922-1939, Halina Nocoń, Pszczyna 2005r
Pszczyńskie gimnazjum i liceum – pod. red. W.Korzeniowskiej, Warszawa 1992r.
Zdjęcie:
FotoPolska
Archiwum ZHP Lubliniec
Muzeum Internetowe ZS nr 1 im. Adama Mickiewicza w Lublińcu
http://de.gross-rosen.eu
Archiwum Państwowe w Katowicach
Archiwum rodzinne Jesionowskich