W 1863r. Juliusz Roger – lekarz, etnolog, działacz społeczny oraz przyrodnik (urodzony w Niederstotzingen koło Ulm w Niemczech) wydał „Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku”. Było to jedno z pierwszych opracowań pieśni śląskich (wydane w języku polskim, a także częściowo w języku niemieckim). W zbiorze zawartych zostało w sumie 546 piosenek ludowych z ówczesnych powiatów: opolskiego, oleskiego, strzeleckiego, rybnickiego, raciborskiego, lublinieckiego, pszczyńskiego, bytomskiego, kozielskiego, gliwickiego, kluczborskiego.
Juliusz Roger
Roger zbierał materiał prawie przez 20 lat, współpracując przy tym z Józefem Lompą czy Pawłem Stalmachem. Wśród zebranych pieśni, podzielonych na 18 kategorii (294 z zapisem nutowym) znajduje się aż 80 pochodzących z naszego lublinieckiego powiatu (więcej jest tylko pieśni z powiatu rybnickiego).
Strona tytułowa pierwszego wydania zbioru pieśni
a także link do drugiego wydania – kliknij na obrazek
Jedną z ciekawostek zbioru jest lubliniecka wersja znanej i popularnej piosenki „Poszła Karolinka”. Otóż zapisana melodia – pochodząca z naszego regionu, jest zupełnie inna od tej śpiewanej powszechnie. Inne są także słowa pierwszej zwrotki, bowiem Karolinka nie zmierza do Gogolina, tylko wraca z Bogumina,
Bogumin, Oderberg – w połowie XIX wieku ważny węzeł kolejowy
a Karliczek wraca nie za młodą, a za szwarną panią, a o flaszece wina nie ma mowy:) Za to w kolejnych zwrotkach pojawia się mąż Karolinki – Jasiek.
Zapis pieśni „Poszła Karolinka” z powiatu lublinieckiego
Warto też zapoznać się z dalszą częścią pieśni, bowiem różni się ona od tej spopularyzowanej przez Zespół „Śląsk”.
„Wróć się Karolinko,
Bo jadą goście!
Już ja się nie wrócę,
Boch już na moście.
Przedała pierścienie,
I zausznice,
Kupiła se folwarek
I kamienicę.
Pod tą kamienicą,
Bronny koń stoi.
Już się Karolinka,
Do ślubu stroi.
Jak się nastroiła,
Bardzo płakała.
Swój zielony wianek,
Z głowy targała.
O wianku, wianku,
Coś ty zielony.
A moje serduszko,
Jest zasmucone.
O Jasiu, Jasiu,
Tyś mi jest winien.
Boś mię ty napawał,
Czerwonym winem.
Czerwonem winem,
Ostrą gorzałką,
Mogłach ja jeszcze być,
Prawą panienką.”
Ławeczka z Karolinką i Karlikiem w Parku Chorzowskim
{youtube}67OXwHf_EU8{/youtube}
Wersja „Karolinki” w wykonaniu Zespołu „Śląsk”
Na podstawie:
Wikipedia,
Kultura ludowa źródłemponadczasowych wartości: refleksje w świetle obchodów Roku Kolbergowskiego – Jadwiga Uchyła-Zroski
Pieśni Ludu Śląskiego w Górnym Szląsku – Julius Roger
https://www.naszraciborz.pl