W dzisiejszych czasach niemal każdy z nas nosi w kieszeni mapę całego świata. Szybko przyzwyczailiśmy się do tego komfortu i ogromu informacji jakie oferuje na co dzień w każdej chwili – np. Google Maps. Mapy są jednym z najważniejszych wynalazków człowieka, ponieważ od tysiącleci pomagają mu określać swoje położenie i ułatwiają poruszanie się po świecie. Pierwsze opracowania kartograficzne istniały już w starożytności. Powszechnie uważa się, że najstarsza mapa znana ludzkości została odkryta w 1993 roku, na północy Hiszpanii, w jaskini Abauntz. Liczy ona 13 600 lat, i jest to płytka z piaskowca o wymiarach 17 × 12 × 2 cm, na której zaznaczono najbliższe okolice jaskini.
Najstarsza mapa świata. liczy ok. 13600 lat.
Z czasem kołem napędowym rozwoju kartografii były wyprawy wojenne, ale prawdziwy boom w tworzeniu map nastał oczywiście wraz z erą Wielkich Odkryć Geograficznych. Najstarsza mapa Śląska pochodzi z 1544 roku, a jej autorem jest Sebastian Münster.
Mapa Sebastiana Munstera z 1544 roku
Jednak już kilkanaście lat później powstała mapa kartografa pochodzącego z Nysy Martina Helwiga (1561 r.), będąca dużo lepszym opracowaniem kartograficznym tego regionu. Dzieło to było wielokrotnie wydawane, powielane i przerabiane więc zdobyło sobie przydomki ,,Matki wszystkich innych map Śląskich” oraz ,,Królowej Śląskich map’’. Pojawiła się też na niej, chyba po raz pierwszy nazwa naszego miasta. Jednak próżno tej nazwy szukać na prawo od Opola, do czego jesteśmy przyzwyczajeni. Dzieje się tak dlatego, że mapa Martina Helwiga orientowana jest na południe, to znaczy, że górna ramka mapy wskazuje kierunek południowy. Z tego powodu Sudety znalazły się u góry, w przeciwieństwie do współczesnych map orientowanych zazwyczaj na północ, z Sudetami na dole.
Mapa Martina Helwiga z 1561 roku
Wśród gór pojawia się nazwa Risenberg, czyli Karkonosze, ale jedną z większych ciekawostek mapy Martina Helwiga jest umieszczony na niej pierwszy, najstarszy wizerunek Ducha Gór – słynnego władcy Karkonoszy, zwanego również Liczyrzepą lub Rzepiórem, który budził postrach wśród mieszkańców podgórskich terenów.
Wizerunek Ducha Karkonoszy „Rubenczal”
„Lublinecz” na tej mapie wydaje się być położony nad sporą rzeką, którą jest jak przypuszczam Liswarta. Ten błąd powielany jest jeszcze na mapach bardzo długo. Oprócz Lublińca, łatwo zlokalizować inne okoliczne miejscowości: Opole, Olesno, Kielczę, Jemielnicę, Toszek, Tarnowskie Góry, Bytom oraz wiele innych starych śląskich miast.
Zbliżenie na okolice Lublińca
Na podstawie:
https://e-dolnyslask.info/
https://polskagorom.pl/mapa-slaska-martina-helwiga
https://mapy.mzk.cz/