Czesław Durski (herbu Trzaska) urodził się 31 maja 1886r. w Kaliszu w rodzinie kupieckiej Wacława (ojciec prowadził w Kaliszu pralnię chemiczną) i Eleonory (z domu Klarowicz). Miał dwójkę rodzeństwa – brata Stanisława (lekarza weterynarii) i siostrę Marię.
Czesław Durski (po lewej) z rodzeństwem: Marią i Stanisławem
(w Lublińcu, tata powojenne)
Po ukończeniu szkół – otworzył w Kaliszu gabinet dentystyczny. Wszystko wskazuje na to, że to właśnie w gabinecie – poznał swoją przyszłą żonę Antoninę Balcerzak, która u Durskiego odbywała praktyki.
Państwo Durscy – Antonina i Czesław,
po lewej ich syn Marian
W lipcu 1911r. Czesław Durski przeprowadził się do Lublińca. Już w sierpniu tegoż roku poinformował na łamach lokalnej prasy o otwarciu gabinetu dentystycznego na lublinieckim rynku, który prowadził aż do 1939r. Kilka miesięcy później, 5 listopada 1911r. ożenił się w Wojkowie (powiat sieradzki) z Antoniną.
Reklama zamieszczona w lokalnej gazecie w 1911 w Lublińcu
informująca o otwarciu przez Durskiego praktyki na lublinieckim rynku
Zakład mieścił się od 1926r. w Rynku w kamienicy pod numerem 9 (obecnie 12). Nieruchomość tą zakupił od Banku Przemysłowców z Poznania, a następnie dobudował do niej drugie piętro i balkon.
Kamienica na lublinieckim rynku – nr 9 (później 12),
tuż przed zakupem jej przez Czesława Durskiego i dokonanej przez niego przebudowy
widać napis Bank Przemysłowców
Nie wiadomo, w jakiej kamienicy mieszkał wcześniej – wiadomo tylko, że również mieściła się na lublinieckim Rynku.
Kamienica na rynku państwa Durskich – jeszcze z balkonem
(dzisiaj wyburzonym)
Państwo Durscy mieli dwójkę dzieci: syna Mariana i Czesławę.
Czesław Durski – siedzi z synem Marianem,
Antonina Durska zaś w środku – trzyma za rękę córkę – Czesławę,
Dzieci państwa Durskich: Czesława (po lewej) i Marian (po prawej)
w środku Antonina Durska
Czesław Durski nie tylko był dentystą, ale angażował się w działalność społeczną i polityczną. Był członkiem Komitetu Plebiscytowego w Lublińcu. Współpracował z Pawłem Golasiem. W czasie III powstania – pełnił funkcję komendanta pociągu sanitarnego nr 3, a następnie niósł pomoc potrzebującym opieki dentystycznej w lublinieckim Szpitalu Powstańczym, którym zarządzał dr. Franciszek Willert, a także był odpowiedzialny za transport rannych.
Skład pociągu sanitarnego nr 3 –
Czesław Durski stoi czwarty od lewej strony
Durski wszedł także w skład Komitetu Organizacyjnego, który witał wkraczający do Lublińca 74 Pułk Piechoty. W latach późniejszych był łącznikiem między Pułkiem, a mieszkańcami Lublińca – za co w 1934r. otrzymał Pamiątkową Odznakę Pułkową.
Już po 1922r. był bibliotekarzem Towarzystwa Czytelni Ludowych w Lublińcu. W 1924r. został przewodniczącym komisarycznej Rady Miejskiej. W Radzie Miasta zasiadał do 1926r. Był także członkiem Komisji Sanitarnej dla miasta Lublińca. Od 1937 zasiadał w Katolickiej Radzie Kościelnej miasta Lublińca.
Jedna z uchwał podpisana przez Radę Miejską Lublińca,
w tym Czesława Durskiego, opublikowana w lokalnej prasie
Założył Bractwo Kurkowe w Lublińcu, a od 1938r. był jego prezesem. Od 1936 pełnił funkcję przewodniczącego Funduszu Obrony Narodowej w powiecie. W 1936r. w XV rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego – za swoją działalność społeczną – został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Czesław Durski – pierwszy od prawej strony lub drugi od lewej,
wśród członków Bractwa Kurkowego,
po środku ksiądz proboszcz Józef Dwucet
Czesław Durski – dekoruje członków Bractwa Kurkowego na lublinieckim rynku
W sierpniu 1939r. wyjechał na Kresy do córki Czesławy do Iwieńca (obecnie Białoruś). Tam zastała go wojna. Aresztowany przez Rosjan, został wywieziony na Sybir (prawdopodobnie w lutym 1940r.) w okolice Archangielska, gdzie pracował przy wycince drzew.
Polacy ewakuowani na Syberię w 1940r, podczas wycinki drzew
zdjęcie poglądowe
Gdy tylko wszedł w życie układ Sikorski-Majski, Durski skorzystał z jego postanowień i zaciągnął się do tworzącej się Armii Andersa. Następnie wraz z nią ewakuował się do Iranu w okolice Teheranu. Jako lekarz – dentysta nie wyruszył z 2 Korpusem do Włoch – ale pozostał z cywilami, świadcząc im pomoc i usługi dentystyczne. Z Iranu wrócił do Polski dopiero w 1947r.
Karta z paszportu Czesława Durskiego z 1947r.
Niestety podczas wojny, jego rodzinę wysiedlono do Generalniej Guberni zaś dom skonfiskowano i sprzedano. Po wielu trudnościach rodzinie Durskich udało się dom odzyskać, zaś Czesław Durski – ponownie, mimo już 60 na karku, otworzył swój gabinet dentystyczny.
Durski – po powrocie do Polski działał w Związku Weteranów Powstań Śląskich, a następnie był członkiem Związku Bojowników i Wolność i Demokrację.
Czesław Durski – zmarł 22 grudnia 1956r. i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Lublińcu.
Czesław Durski w 1956r. na kilka miesięcy przed śmiercią,
ze swoim ukochanym kucykiem
Na podstawie:
Wspomnienia, archiwum rodzinne – Barbara Jaskólska-Łukiewicz (prawnuczka Czesława Durskiego)
Jan Fikus – Lubliniec. Z dziejów miasta na Górnym Śląsku
Archiwum prywatne – Ludwika Gajek
Tygodnik Powiatowy na Powiat Lubliniecki, 1926, nr 19
Katolik, 1936, R. 70, nr 302
Polska Zachodnia, 1932, R. 7, nr 320
Polonia, 1937, R. 14, nr 4728
Teresa z Szymańskich Krokowicz – Co pozostało? O rodzinach Kaszniców, Durskich i Szymańskich
https://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-masowej-deportacji-polakow-w-glab-zwiazku-sowieckiego