17 sierpnia 1942 8. Armia Lotnicza USA przeprowadziła w okupowanej przez Niemców Francji pierwszą akcję lotniczą w czasie wojny. Po raz pierwszy została użyta w Europie amerykańska strategia bombardowań, precyzyjnych uderzeń w cele przemysłowe i wojskowe. Lotnictwo miało unikać zrzucania bomb na cywili. Amerykanie, pomimo wysokiego ryzyka, dokonywali bombardowań w dzień. Podobnie działali lotnicy brytyjscy – jednak gdy okazało się, że brytyjskie naloty na niemieckie cele wojskowe w czasie dnia są okupione zbyt wysokimi stratami, RAF zmienił taktykę na nocne naloty na miasta, które bardzo łatwo można było zlokalizować. W styczniu 1943 przywódcy aliantów zdecydowali o połączeniu obu strategii, aby pokonać morale Niemców. Kampania rozpoczęła się w 1943, ale swoje apogeum osiągnęła dopiero jesienią 1944, po wzroście produkcji samolotów. Ostatecznie te bombardowania nie miały decydującego znaczenia dla przebiegu wojny. Wpłynęły demoralizująco na Niemców, dokonały ogromnych spustoszeń, ale nie osłabiły niemieckiego przemysłu wojennego.
Zdjęcie lotnicze wykonane podczas bombardowania Oświęcimia w sierpniu 1944r
17 października 1944r. miał miejsce nalot 15 Armii Powietrznej USA (w sile 115 bombowców B-17, eskortowanych przez 180 myśliwców P-51 Mustang z 306th Fighter Wing) na IG Farbenidustrie AG Werk Heydebreck w Kędzierzynie, gdzie produkowano półprodukty do paliw oraz półprodukty niezbędne do powstania ładunków wybuchowych.
Zakłady benzyny syntetycznej w Blechhammer podczas nalotu 15th USAAF
Nie był to jednostkowy nalot tylko jeden z wielu jakie amerykańscy lotnicy wykonali jesienią 1944r.
Mapa z zaznaczonymi celami – bombardowanymi przez USA Air Forces
w tym Oświęcim i Blechhammer
Kędzierzyn – określany przez Amerykanów jako – Blechhammer South bombardowany był co najmniej 13 razy (7 lipca, 7, 22 i 27 sierpnia, 13 i 17 października, 17 i 20 listopada oraz 2, 12, 17, 19, 19 i 26 grudnia 1944 roku).
Bombardowanie Kędzierzyna – 1944r.
Nalot z 17 października – nie zakończył się sukcesem. Amerykańskim bombowcom z 5th Bomb Wing, z powodu gęstej mgły udało się tylko przerwać linię kolejową, zaś aż jedna czwarta z nich nie zrzuciła bomb wcale. Kilka załóg samolotów wybrało inne cele. Na nieszczęście dla mieszkańców powiatu lublinieckiego bomby przeznaczone do zniszczenia fabryki w Kędzierzynie spadły na ich domy i pola.
Grupa bombowców Boeing B-17
z 15th Air Force podczas nalotu w 1944r
Tak ten dzień wspominała mama pan Karola Wengera: „W 1944 roku nad Lublińcem, a konkretnie nad Lubeckiem leciała eskadra amerykańskich bombowców, wyglądały przepięknie na błękitnym niebie – jak srebrzyste ptaki”.
Pierwsze ofiary feralnej pomyłki – zginęły w Dralinach około południa. Była to rodzina Dudów. Pan Piotr Duda, krawiec – właśnie pracował przy stole w kuchni, gdy bomba spadła na jego dom. Zginął na miejscu. Po domu został tylko wielki lej i fragment ściany. Niestety nie był jedyną ofiarą. W pobliskiej stodole – jego żona Maria Duda, wraz z córką także Marią Sigudą (z domu Duda) przebierały ziemniaki, które właśnie zniosły z pola. Podmuch, który powstał po wybuchu bomby był tak duży, że spowodował zawalenie się stodoły. Obie zginęły pod ciężarem walącego się dachu. Szczęściem w tym nieszczęściu był fakt, że czwórka dzieci pani Marii Sigudy: Florian, Janek, Marta i Walusia, przebywała w tym czasie poza domem i nic im się nie stało.
Tak mogły wyglądać bomby, które spadły na Lubecko w 1944r
– zdjęcie ukazuje bombardowanie Kędzierzyna
Kolejna tragedia wydarzyła się na drodze z Dralin do Lubecka. Zrzucona z amerykańskiego bombowca – bomba, zabiła jadącego na wozie 8 letniego Gerharda Pawellek, oraz ciągnące wóz – dwa konie.
Miejsce na drodze z Dralin do Lubecka,
gdzie najprawdopodobniej zginął Gerhard Pawellek
B17 z 15 Armii Sił Powietrznych w ataku bombowym
Ofiara nalotu – Anastazja Mańka
Istnieje jeszcze informacja o 6 ofierze, której nie wymienia nekrolog – a którą był Jochan Jaskula z Glinicy. Ponadto w wyniku zrzutu bomb – ucierpiały znacznie grunty rolne – zwłaszcza na zachód i północ od Lubecka.
Nalot ten wykorzystał przewodniczący lublinieckiego okręgu NSDAP – kreisleiter Konrad Rüdiger, podając, że śmierć cywili była wynikiem tchórzliwego i terrorystycznego nalotu północnoamerykańskiego lotnictwa, oraz dodając że ojczyzna, w dumnym smutku pochyla się nad poległymi i będzie o nich pamiętać.
Prawie 800 kilometrów dalej w oflagu Dössel, VI B, pięć dni wcześniej zmarł – podporucznik Bronisław Panek, mieszkaniec Lublińca (ur.4.03.1919r), wychowanek lublinieckiego Gimnazjum. On także był ofiarą alianckiego nalotu bombowego, który miał miejsce – 27 września 1944r. Tym razem bombowiec brytyjski, mając za cel stację kolejową w Nörde, omyłkowo zrzucił bombę na obóz, zabijając 90 oficerów i raniąc 230. Wśród rannych znalazł się ppor Panek. Niestety rany były tak duże, że zmarł – 12.10.1944r.
Grób ppor Bronisława Panka na cmentarzu w Dössel
O tym wydarzeniu nie wiedziano w Lublińcu. Gdy w kwietniu 1948r. ukazała się specjalna jednodniówka z okazji 25 lecia istnienia Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, podano w niej informację, że Bronisław Panek – zginął już we wrześniu 1939r.
Opracowane na podstawie:
Wikipedia
http://polskienekropolie.de
Amerykańskie smugi na niebie południowej Polski w czasie gorącego lata 1944 – Piotr Mleczko
Świętokrzyskie nr 20, 2017r.
Wspomnienia na grupie FB – „Uroczy Lubliniec”: Tadeusz Świątczak, Karol Wenger, Mariola Suleiman
Fifteenth Air Force against the Axis – Kevin A. Mahoney
Jednodniówka z okazji 25 lecia istnienia Gimnazjum im. Adama Mickiewicza – 1948r
Wspomnienia – Jan Duda
Zdjęcia:
http://polskienekropolie.de
Amerykańskie smugi na niebie południowej Polski w czasie gorącego lata 1944 – Piotr Mleczko
Fifteenth Air Force against the Axis – Kevin A. Mahoney