Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej(OMI) zostało założone 25 stycznia 1816r. Karola Józefa Eugeniusza de Mazenod, późniejszego biskupa Marsylii, a zatwierdzone w 17 lutego 1826 roku przez papieża Leona XII.
Pomnik założyciela Zakonu Oblatów Eugeniusza de Mazenod w Lublińcu
Oblaci pojawili się w Polsce w 1919r. za sprawą ojców: Jana Wilhelma Kulawego, Jana Pawołka oraz Franciszka Kosiana, którzy przyjechali do Piekar Śląskich, by głosić kazania na Górnym Śląsku. Już wtedy myśleli oni o utworzeniu na ziemiach polskich – domu zakonnego. Udało się to – 6 czerwca 1920r. kiedy to Rada Generalna erygowała pierwszy dom oblacki w Krotoszynie.
Dom Oblacki w Krotoszynie
1 lipca tegoż roku Oblaci wprowadzili się do nowej placówki, przy której powstał Zakład OO.Oblatów – Kolegium Misyjne Ojców Oblatów. W pierwszym roku naukę rozpoczęło tam 29 juniorów. W kolejnym było ich już 52.
Ulotka zapraszająca do wstępowania
do Zakładu O.Oblatów w Krotoszynie w 1920r.
Ze względu na dużą popularność szkoły i ograniczone możliwości rozbudowy domu w Krotoszynie – ojciec Teofil Nandzik nabył, 23 lutego 1922r. za kwotę 300 tys. marek Zakład Wychowawczy im. Grottowskiego w Lublińcu – Grottowski’sche Erziehungsanstalt(pod koniec 1922r. dom w Krotoszynie zamknięto i przeniesiono do Krobi). W Budynku tym działać miał zarówno klasztor jak i juniorat. 24 marca 1922r. o godzinie 23:00 do Lublińca przybyli pierwsi oblaccy ojcowie, bracia i juniorzy (28 osób).
Zakład Wychowawczy im. Grotowskiego w Lublińcu,
który w 1922r. nabyli Oblaci
Otwarte już w roku szkolnym 1922/23 przy klasztorze – Małe Seminarium Duchowne w Lublińcu stało się pierwszą szkołą tego typu na Górnym Śląsku. W pierwszym roku szkolnym zgłosiło się MSD – 115 uczniów i z każdym rokiem liczba ta wzrastała. Po rozbudowie szkoły, w drugiej połowie lat dwudziestych możliwości ilościowe jeszcze się powiększyły i w latach 1931-1937 liczba juniorów wahała się między 220, a 280 osób.
Małe Seminarium Duchowne dawało kandydatom wykształcenie gimnazjalne (do pierwszej klasy przyjmowano chłopców w wieku 12-16 lat). Jego wychowankowie – mogli przystępować do matury. Do zadań małego seminarium należało nie tylko wykształcenie kandydata, ale badanie jego powołania i przygotowania do stanu duchowego. Szkoła była płatna, a roczna stawka wynosiła 400 zł (później została podniesiona do 450 zł).
Trzon kadry pedagogicznej tworzyli – ojcowie i bracia zakonni oraz klerycy. Za sprawą działań podjętych przez superiora Ojca Cebulę, mającego na celu podniesienie poziomu nauczania, od roku szkolnego 1932/33 kadrę stanowili wyłącznie kapłani. W Seminarium uczono: religii, propedeutyki, historii, nauki o społeczeństwie, języka polskiego, francuskiego, rosyjskiego, biologii, łaciny, historii, matematyki, fizyki, chemii, geografii, prowadzili śpiew i gimnastykę. Nauce i wiedzy sprzyjały dobrze wyposażone sale lekcyjne.
Nauka w Małym Seminarium Duchownym O.Oblatów w Lublińcu
Seminarium posiadało pracownię fizyczną, gabinet przyrodniczy, gabinet towaroznawczy, salę muzyczną, aulę, salę teatralną. W bibliotece uczniowskiej znajdywało się ponad 2000 książek.
Kadra Pedagogiczna i uczniowie Junioratu w 1923r.
Na bardzo wysokim poziomie stało przygotowanie sportowe. Seminarium wystawiało reprezentację na zawody lekkoatletyczne, posiadał drużynę piłkarską (w 1934r. zespół junioracki wygrał turniej o Puchar Powiatowego Komendanta PW i WF), siatkarską (w 1935r. drużyna seminarzystów zdobyła mistrzostwo powiatu) a także sekcję ping-pongową. Rozwojowi tężyzny fizycznej sprzyjało posiadanie własnej sali gimnastycznej, a także boiska sportowego.
Boisko sportowe Ojców Oblatów w Lublińcu
Juniorzy pomagali w kuchni i na gospodarstwie.
Przy junioracie istniała orkiestra, oraz chór.
Orkiestra Małego Seminarium Duchownego w Lublińcu
Juniorzy wystawiali sztuki teatralne, które cieszyły się wielką popularnością wśród mieszkańców Lublińca i okolic. Wystawiane były one zarówno w Seminarium – w sali teatralnej jak i w „Strzelnicy”. Zachowały się tytuły przedstawień, oto kilka z nich: „Kamienne serce”(1924r), „Bolszewicy w Lublińcu”(1926r), „Mnich”(1928r.), „Uczta Baltazara”(1928r),”Krwawy siew” (1929r), „Męka Pańska”(1936r.), „Korsarz Bałtyku”(1937r). Tak o jednym z przedstawień juniorów z Lublińca pisał w 1938r. „Gość Niedzielny”:
Zachował scenariusz jednej ze sztuk teatralnych wystawianych przez uczniów MSD w Lublińcu, który przetłumaczył na język polski jeden z nauczycieli Seminarium – ksiądz Jan Bujara, a jest to „Uczta Baltazara” (Calderona).
W 1924r. seminarzyści klas starszych rozpoczęli wydawanie wydawanie małego pisemka literackiego co dwa tygodnie odbijanego na hektografie pt. „Płomyk Literacki”. Artykuliki pisali wyłącznie juniorzy.
W 1925r. wydrukowany został drukarni oblackiej w Lublińcu – specjalny modlitewnik dla juniorów, w którym znajdowały się modlitwy poranne i wieczorne oraz modlitwy przed i po rozmyślaniu i po Mszy św.
Modlitewnik dla juniorów w Lublińcu, wydanie drugie rozszerzone z 1928r.
Ważnym elementem kształcenia był rozwój znajomości polskiej kultury i historii. Na zakończenie roku szkolnego organizowano wycieczki do Krakowa, Kalwarii Zebrzydowskiej, Warszawy, Gdańska, Poznania, czy Zakopanego.
2 lutego 1938 r. założono w murach lublinieckiego domu VIII Męską Drużynę Harcerską im. Księdza Skorupki, którą prowadził ksiądz Czesław Bartosz. Drużyna w momencie powstania była dosyć liczna, składała się z 49 druhów, podzielonych na 5 zastępów: Zwiadowców, Lwów, Kukułek, Orłów i Kotów. Posiadała własną harcówkę w budynku Seminarium, a także została kompletnie umundurowana.
Zdjęcia z przyrzeczenia harcerskiego
drużyny seminaryjnej na Piłce w 1938r.
W Seminarium, ze względu na stale rosnącą ilość juniorów dokonywano szeregu remontów, a także rozbudowy obiektu i tak: w 1926r. przebudowano wschodni dom gospodarczy, w którym na piętrze urządzono sypialnię dla uczniów (nazwaną Olimpem). Wiosną 1927r. rozpoczęto budowę skrzydła wschodniego, latem rozpoczęto budowę drugiego skrzydła zachodniego, które ukończono już we wrześniu 1928 r. Wschodnie, w którym znajdowała się kaplica oddano dopiero 1930 r. Kaplica, która służyła przede wszystkim uczniom Niższego Seminarium Duchownego, została poświęcona przez bp Stanisława Galla z Warszawy – 29 września 1930r. W 1938r. czasie wakacji przebudowano dawne zabudowania gospodarcze i urządzono w całym budynku dużą salę gimnastyczną.
Widok z ulicy Lisowickiej na Niższe Seminarium Duchowne – 1937r
Wybuch II wojny światowej spowodował zamknięcie szkoły. Zgromadzeniu pozostawiono tylko kaplicę i część domu.
Małe Seminarium Duchowne w Lublińcu około 1939r.
Na podstawie:
Działalność Duszpasterska Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Parafii pw. Św. Stanisława Kostki w latach 1941-2001, Bartłomiej Cytrycki, Poznań 2012
https://silesia.edu.pl/
Przewodnik Katolicki nr 15 – 1923r.
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec
Ilustrowany Kalendarz „Oblata Niepokalanej” – 1935
Gość Niedzielny nr 7, 1938r.
Kronika Małego Seminarium Duchownego 1922-1939
Zdjęcia:
FotoPolska
Maria Prauzner-Bechcicka
Przewodnik Katolicki nr 15 – 1923r.
A. Müller, W służbie harcerskich ideałów, ON, R. 1939, nr 7/8, s. 228-229.
Ilustrowany Kalendarz „Oblata Niepokalanej” – 1935