Diablak – to najwyższy szczyt masywu Babiej Góry, znajduje się na wysokości 1723 m.n.p.m. Miejsce to od 6 sierpnia 1930r. związane jest z Górnośląskim Pułkiem Piechoty, który tego dnia dokonał zdobycia tego szczytu. Tak to wydarzenie opisuje w Wiarusie ze stycznia 1932r. jeden z żołnierzy pułku: „Punktem przełomowym w życiu sportowem naszego pułku był wyczyn wojskowo-sportowy: wycieczka połączona z ćwiczeniami na Babią Górę (1725 mtr) (…) wśród niesprzyjających i ciężkich warunków atmosferycznych. Żołnierze wykazali żelazną wytrzymałość i wielką zaprawę sportową. Od tej chwili nowy duch sportowy ożywił nasz pułk.”
Kopuła szczytowa Diablaka
Po zdobyciu szczytu – żołnierze postanowi upamiętnić ten wyczyn – wykonując na płaskim kamieniu napis (wg. Mariana Berbesza – wykonał go sierżant Stanisław Koszarek) – „74 Górnośląski Pułk Piechoty dla uczczenia Czynu Legionowego i jego twórcy, pierwszego marszałka Polski Józefa Piłsudskiego”.
Napis wyryty na kamieniu przez żołnierzy 74 GPP na Diablaku
Aleksander Wiecheć, autor artykułu o Diablaku tak pisze o motywach umieszczenia tablicy: „Dowództwo 74 GPP z Lublińca podjęło decyzję wykonania na jej szczycie wspomnianej tablicy upamiętniającej pobyt oddziałów legionowych w Zawoi oraz ich twórcy Józefowi Piłsudskiemu. Było to zgodne z wychowaniem patriotycznym, wojskowym, pracą oświatową oraz szkoleniem bojowym w podporządkowanym systemie sanacyjnego przysposobienia wojskowego jakie istniało w wojsku polskim w okresie II Rzeczypospolitej. W tym garnizonie szczególnie celebrowano uroczystości związane z osobą Józefa Piłsudskiego, gdyż z nim mieszkańcy Lublińca i powiatu lublinieckiego łączyli swoją przynależność do Górnego Śląska i do Polski. Także w osobie Naczelnika Państwa upatrywali obrońcę ich interesów, zwłaszcza gdy podjęto decyzję o stacjonowaniu w ich mieście 74GPP”.
Na tablicy poza Józefem Piłsudskim wspomina się także I Brygadę Legionów Polskich, która w 1914r. stacjonowała w Zawoji, a która najpierw 23 listopada 1914 roku, dowodzona przez majora Edwarda Rydza-Śmigłego, późniejszego marszałka, pokonała podczas nocnego ataku zwiadowczy szwadron kawalerii rosyjskiej, a następnie w dniach 8–12 grudnia 1914r. wzięła udział w bitwie pod Limanową zwaną „węgierskim Monte Cassino”. Podczas której wojska austro-węgierskie(wpierane przez legionistów Piłsudskiego) zwyciężyły w boju z rosyjskimi. Ciekawostką jest fakt – że w grobie marszałka znajduje się urną z ziemią z Babiej Góry.
Józef Piłsudski wraz z kawalerzystami legionowymi
na drodze z Limanowej do Kamienicy, 10.12.1914
Wracając do kamienia. Z biegiem czasu napis na nim się zatarł i coraz trudniej było można odczytać jego część. Zaś zam kamień znajduje się pośród wielu innych w kulminacji Babiej Góry i jest częścią rumoszu skalnego.
Pozostałości po płycie pamiątkowej
wykonanej w 1930r. przez żołnierzy 74 GPP
Jesienią 2020r. z inicjatywy pana Stanisława Rembowieckiego z Nowej Soli, a za sprawą IPN – napis został odrestaurowany.
Odrestaurowana tablica w 2020r.
Tymczasem kilka lat później po wizycie na Diablaku żołnierzy z Lublińca(najprawdopodobniej w 1936r) na szczycie góry powstał obelisk poświęcony Marszałkowi Piłsudskiemu.
Obelisk Józefa Piłsudskiego na Babiej Górze, lata 30-te
Los obszedł się z nim jeszcze surowiej niż z „pułkowym kamieniem”. Już przed wybuchem II wojny pozostał niego tylko kikut, zaś po wojnie władza ludowa kazała pozostałości po nim rozebrać. Dzisiaj o tym pomniku świadczą tylko resztki betonowego gruzu porozrzucanego bezwładnie obok istniejącego do dnia dzisiejszego kamiennego obelisku upamiętniającego wejście na Diablak arcyksięcia Józefa Habsburga z 1806r.
Obelisk upamiętniający wyjście arcyksięcia Józefa Habsburga w 1806r.
Opracowane na podstawie:
Wiarus nr 5 1932r.
Pod Diablakiem – Jesień 2018r. Pamiątkowa płyta na szczycie Babiej Góry – Aleksander Wiecheć
https://m.interia.pl/nowa-historia/news,nId,1551977
Materiały prywatne – Marian Berbesz
Zdjecia:
Wikipedia
Pod Diablakiem – Jesień 2018r. Pamiątkowa płyta na szczycie Babiej Góry – Aleksander Wiecheć
http://tajemnicebabiejgory.eu/88-zawoja-tablica-pamiatkowa-jozefa-pilsudskiego-na-babiej-gorze
NAC
Materiały prywatne – Marian Berbesz
http://zywiecinfo.pl/magazyn/item/572-babia-gora-mozesz-na-nia-jak-najdalej-isc-czesc-2