Światowy Dzień Ubogich to święto ustanowione przez papieża Franciszka w 2016 roku, a obchodzone w tym roku 19 listopada (2023), jest okazją do przypomnienia wieloletniej tradycji wspierania ubogich w Lublińcu.
Jej materialnym świadectwem był budynek wspierania ubogich położony w pobliżu kościoła pw. Krzyża Świętego. Pierwsza informacja o nim pochodzi z 1404 roku. Ufundować go miał Mikołaj Werber z Namysłowa. Miejsce to było określane jako szpital-przytułek. Jego nowy budynek ufundował Jan Baptysta Cellary, mieszkaniec Lublińca, krewny bardziej znanych Andrzeja i Pawła Cellarych. W swoim testamencie z 1661 roku uposażył on znacznie tę instytucję. Była ona przeznaczona dla chorych, ubogich, osób starszych pozbawionych opieki oraz osób podróżujących przez Lubliniec które zachorowały. Jan Baptysta nadał mu także nazwę: Hospitale Sanctae Crucis – Szpital Świętego Krzyża. Był to obiekt dla kilku-kilkunastu osób. W 1779 roku, kiedy powstał murowany budynek który zastąpił drewnianą konstrukcję, przebywało tam 5 podopiecznych.
Tak miejsce to opisał Tomasz Ptak, autor międzywojennego przewodnika po Lublińcu: „Znajduje się tu również starożytny budynek zwany Szpitalem św. Krzyża. Fundatorem jego jest śp. Jan Baptysta Cellari, z pochodzenia Włoch, który w roku 1661 w drodze własnoręcznie w języku polskim spisanego testamentu, znaczną część swego majątku przeznaczył na budowę wspomnianego szpitala. Szpital ten według jego woli przeznaczony jest na przytułek dla ubogich starców miasta i przyległych wiosek. Do szpitala należy 130 mórg roli. Szpitalem zawiaduje Kuratorium, na czele którego stoi każdorazowy burmistrz lub jego zastępca”.
Miasto pamiętało o Janie Baptyście Cellarym. W testamencie zobowiązał on swoich spadkobierców do zamawiania za jego duszę mszy świętej w rocznicę śmierci. W związku z tym magistrat w 1905 roku przekazał proboszczowi parafii św. Mikołaja jednorazową kwotę 525 marek „przeznaczoną raz na zawsze na odczytanie wymienionej sumy. W taki sposób przeszło wykonanie wyżej wymienionej ostatniej woli na tut. Probostwo”, informował księdza Józefa Dwuceta w 1924 roku Feliks Orlicki. Burmistrz zapytywał jednocześnie „czy msza corocznie się odprawia?”. Odpowiedzi proboszcza nie ma jednak w aktach magistratu.
W okresie międzywojennym prowadzony był rejestr osób ubogich. Z niedatowanego wykazu, pochodzącego z lat 30. wynika, że pomocą objętych było 99 osób, w tym 85 z dziećmi. Do kategorii ubogich zaliczano m.in. zamiataczy ulic, których na liście figurowało 13 (8 mężczyzn i 5 kobiet, wszyscy posiadali dzieci na utrzymaniu, w tym jedna osoba siedmioro) oraz przebywających w przytułku, których było 12. Dysponował on 5 łóżkami dla mężczyzn i 7 dla kobiet. Rodzinom ubogim wypłacano miesięcznie zasiłki na utrzymanie dzieci, np. w sierpniu 1934 roku wydano 38 rodzinom kwotę 410 złotych, w większości po 10 złotych. Oferowano im również posiłki w powiatowej lecznicy Seltenów, Zakładzie dla Umysłowo Chorych oraz klasztorze zakonu oo. Oblatów.
Przytułek działał jeszcze po 1945 roku. Następnie przeznaczono go na mieszkania, a w 1966 roku rozebrano. Na jego miejscu utworzono później parking.
Na podstawie:
Władysław Liszkowski, Historia szpitala św. Krzyża w Lublińcu, „Szkice Lublinieckie” t.1, Lubliniec 1986
Sebastian Ziółek, Lubliniec 1922-1939. Miasto i mieszkańcy, w: Lubliniec 750 lat historii miasta i mieszkańców, Lubliniec 2022