Decyzja o przeprowadzeniu plebiscytu na Górnym Śląsku po I wojnie światowej oznaczała, że obszar plebiscytowy zostanie odebrany spod kontroli niemieckiej. Władzę w lutym 1920 roku przejęła tam Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa. Jej zadaniem było przygotowanie i przeprowadzenie głosowania oraz utrzymanie porządku i bezpieczeństwa. Komisja miała do dyspozycji urzędników oraz wojska z Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch. Francuskie i włoskie kontyngenty wojskowe zaczęły przybywać do głównych miast Górnego Śląska w lutym 1920 roku. Dopiero w marcu 1921 roku dotarły oddziały brytyjskie.
5 lutego 1920 roku do Lublińca wkroczyły pododdziały wojsk francuskich podległe Komisji. Pierwszą jednostką był 7 Batalion Strzelców Alpejskich – 7e Battalion de Chasseurs Alpins (BCA), z którego jedna kompania została przesunięta do Olesna. Jednostka ta należała do 46 Dywizji Strzelców Alpejskich. Lublinieckie koszary zostały przez Francuzów nazwane „Quartier Foch”, a nazwa ta odnosiła się do francuskiego marszałka Ferdinanda Focha.
Fotografia przedstawiająca żołnierzy 7 Batalionu Strzelców Alpejskich w Lublińcu datowana na marzec 1920 roku.
Oficerowie francuscy 7 BCA w liczbie 22 nie zamieszkali w koszarach, a zostali ulokowani w kwaterach prywatnych i hotelach. Dowódcę batalionu o nazwisku Tissot skierowano do budynku dyrekcji zakładu psychiatrycznego, gdzie mieszkał już dyrektor zakładu dr Klinke.
Budynek dyrekcji zakładu psychiatrycznego w Lublińcu w którym mieszkał dowódca 7 Batalionu Strzelców Alpejskich.
6 lutego 1920 roku dowódca 7 BCA opublikował zarządzenie wydrukowane w specjalnie wydanej jednostronicowej gazecie lokalnej, o następującej treści:
Dowódca batalionu oddziałów francuskich rozkazuje: na mocy rozkazu generała dywizji wszelka broń będąca jeszcze w posiadaniu mieszkańców ma być dostarczona do komendantury (koszary w Lublińcu) w terminie czterech dni do 12 lutego, do godz. 5 wieczorem. Po upływie tego terminu każda osoba która nadal będzie posiadała jakąkolwiek broń (bez amunicji, palną lub amunicję) zostanie ukarana wysoką grzywną. Policjanci, leśnicy, celnicy itp. oraz urzędnicy administracji państwowej w przypadku których przewidziano noszenie broni, są upoważnieni do przechowywania broni którą nosili w trakcie pełnienia obowiązków służbowych.
Żołnierze wojsk Koalicji dzielili się w korespondencji prywatnej wrażeniami z pobytu na Górnym Śląsku. Jeden z Francuzów w liście do rodziny wysłanym z Lublińca w maju 1920 roku podkreślał, że ich franki są warte trzy razy więcej niż niemieckie marki, ale oferowane towary nie były najwyższej jakości. Natomiast o Lublińcu napisał: „To jest tylko małe miasto i większość mieszkańców to biedni Polacy, nie jest tu ładnie”.
Oświadczenie kapitana Micheau z 7 BCA o zajmowaniu mieszkania w dniach 5 lutego – 26 maja u aptekarza Oskara Sobanji przy ówczesnej Tarnowitzerstrasse (obecnie kamienica Józefa Lompy 8). Dokument był podstawą do zapłacenia aptekarzowi za wynajem pokoju.
7 Batalion francuskich Strzelców Alpejskich opuścił Lubliniec w maju 1920 roku. Zastąpiony został przez pododdziały 27 Batalionu Strzelców Alpejskich, którymi dowodził kapitan Vasselon. Żołnierze tej formacji przebywali w mieście do sierpnia 1920 roku.
Defilada 27 Batalionu Strzelców Alpejskich w lipcu 1922 roku po powrocie z Górnego Śląska do Francji.
W sierpniu 1920 roku do miasta przybył 23 Batalion Strzelców Alpejskich wraz z dowódcą o nazwisku Vergez. Zamieszkał on w kamienicy rodziny Schlesinger przy Viktoriaplatz (dawny Hotel Victoria), ponadto w kwaterach prywatnych i hotelach ulokowano 19 oficerów tej jednostki. W aktach lublinieckiego magistratu zachowała się korespondencja władz miasta z dowódcami i intendenturami poszczególnych batalionów francuskich dotycząca przede wszystkim rozliczeń za kwaterunek oficerów poza koszarami.
Nieistniejący budynek Hotelu Victoria w którym mieszkał dowódca 23 Batalionu Strzelców Alpejskich.
Fragment pisma skierowanego do lublinieckiego magistratu przez dowódcę 23 Batalionu Strzelców Alpejskich.
23 Batalion bazował w Lublińcu do 8 marca 1921 roku, kiedy został zmieniony przez wojska brytyjskie: szkocki 2 Batalion Black Watch oraz 1 Batalion Middlesex. Brytyjczycy stacjonowali w Lublińcu do 11 kwietnia 1921 roku, dzień wcześniej do miasta ponownie przybyły wojska francuskie. Był to prawdopodobnie znowu 23 Batalion Strzelców Alpejskich. Francuskie oddziały przebywały w mieście 29 dni, do 8 maja 1921 roku, kiedy o godzinie 12.00 opuściły Lubliniec, a ich miejsce zajęły wojska powstańców śląskich.
29 czerwca 1921 roku, po zakończeniu trzeciego powstania śląskiego, do miasta wkroczyły znów wojska brytyjskie, złożony ze Szkotów 2 Batalion Black Watch. Później do Lublińca skierowano także inne oddziały angielskie i wojska francuskie.
15 września 1921 roku w Lublińcu stacjonowały: jedna kompania francuskiego 15 Batalionu Strzelców Alpejskich oraz wojska brytyjskie: dwie kompanie 1 Batalionu Durkham Light Infrantry, trzy kompanie i sztab 2 Batalionu Black Watch oraz szwadron „A” z 14 Pułku Huzarów.
W mieście znajdowali się również nieliczni żołnierze włoscy. Pierwsza informacja o ich pobycie w Lublińcu pochodzi z listopada 1920 roku, kiedy w trzech hotelach przy Rynku zamieszkało 9 oficerów z tego kraju.
W latach 1920-1921 w Lublińcu stacjonowali żołnierze przynajmniej 4 różnych francuskich jednostek strzelców alpejskich. Były to w całości lub części bataliony o numerach: 7, 15, 23, 27. Dalszych badań źródłowych wymaga ustalenie obecności Francuzów w mieście na przełomie 1921 i 1922 roku.
Jako ostatnie Lubliniec opuściły wojska brytyjskie. Stało się to 25 czerwca 1922 roku. Dzień później do miejscowych koszar uroczyście wkroczył 74 pułk piechoty, a Lubliniec został oficjalnie przejęty przez państwo polskie.
Fotografia wykonana przed obecnym Starostwem Powiatowym w Lublińcu, w latach 1920-1922 siedzibą Kontrolera Powiatowego Międzysojuszniczej Komisji. Zrobiono ją prawdopodobnie 25 czerwca 1922 roku w chwili pożegnania kontrolera i wojsk brytyjskich.
Alianckie Siły Zbrojne w Lublińcu 1920-1921
| Okres | Nazwa jednostki |
| 5 lutego 1920 – maj 1920 | 7 Batalion Strzelców Alpejskich (Francja) |
|
maj 1920 – sierpień 1920 |
27 Batalion Strzelców Alpejskich (Francja) |
| sierpień 1920 – 8 marca 1921 | 23 Batalion Strzelców Alpejskich (Francja) |
| 8 marca 1921 – 11 kwietnia 1921 | 1 Batalion Middlesex (Wielka Brytania)
2 Batalion Black Watch (Wielka Brytania) |
| 10 kwietnia 1921 – 8 maja 1921 | 23 Batalion Strzelców Alpejskich (Francja) [?] |
| od 29 czerwca 1921 | 2 Batalion Black Watch (Wielka Brytania) |
| 15 września 1921 | 15 Batalion Strzelców Alpejskich (Francja)
1 Batalion Durkham Light Infrantry (Wielka Brytania) 2 Batalion Black Watch (Wielka Brytania) 14 Pułk Huzarów (Wielka Brytania) |
Na podstawie:
Archiwum Państwowe w Katowicach – Akta miasta Lublińca: Französische Besatzung. Einquartierung.
S. Ziółek, Lublinitz. Miasto i mieszkańcy w latach 1807-1921, w: Lubliniec 750 lat historii miasta i mieszkańców, Lubliniec 2022
M. Berbesz, Ziemia lubliniecka a powstania śląskie, Lubliniec 2018