Johannes Georg Bednorz urodził się w Neuenkirchen w Nadrenii Północnej-Westfalii w Niemczech 16 maja 1950 roku, jako najmłodszy z czwórki rodzeństwa.
Dom rodzinny w Neuenkirchen
Jak sam pisze: „moi rodzice, pochodzący ze Śląska, w burzliwych latach drugiej wojny światowej przeżyli czas rozstania, kiedy moja siostra i dwaj bracia musieli opuścić dom i zostali przeniesieni na zachód”. Dodam, że dom, o którym mówi, znajdował się przy ulicy Sokoła w Lublińcu. Georg Bednorz urodził się w rok po szczęśliwym, ponownym połączeniu się rodziny Niemczech w 1949 roku.
Pamiątkowa tablica informująca o miejscu narodzin Noblisty w Neuenkirchen
Ojciec Anton Bednorz, syn Roberta i Eufemii zd. Kazimierz urodził się 2 stycznia 1903 r. w Czechowicach koło Gliwic. Był nauczycielem muzyki, w Szkole Powszechnej w Lublińcu. Później uczył w niej również j. polskiego, religii, rachunków, arytmetyki i geometrii. Prowadził chór szkolny, a później także chóry miejskie „Cecylia” oraz najbardziej znany „Echo”. Fakty te są odnotowane w kronice szkolnej.
Szkoła Powszechna w Lublińcu. Obecnie ulica Stalmacha.
Matka Elżbieta Antonina Gertruda Jeziorowska urodzona 15 stycznia 1912 r. w Lublińcu była córką kupca Józefa Jeziorowskiego i Klary Maruszczyk zamieszkałych w Lublińcu.
W pomarańczowej kamienicy swój sklep prowadził kupiec Józef Jeziorowski, dziadek Georga Bednorza ze strony matki Gertrudy, z domu Jeziorowskiej
Ślub Antoniego Bednorza i Gertrudy Jeziorowskiej odbył się 28 lipca 1934 r. (nr. aktu 34) w Lublińcu. W dzieciństwie zarówno ojciec, który był nauczycielem, jak i matka, nauczycielka gry na fortepianie, starali się zainteresować go muzyką poważną. Oboje byli pedagogami, cenionymi i łubianymi wśród mieszkańców.
Zdjęcie przedstawia grono pedagogiczne na tle szkoły w 1930 roku. W pierwszym rzędzie w środku – dyrektor Jakub Bazarnik, a za nim stoi Antoni Bednarz.
Jednak młody Georg Bednorz, zamiast ćwiczyć grę na fortepianie, wolał pomagać swoim braciom przy naprawianiu motocykli i samochodów. W wieku 13 lat Georg Bednorz jednak odkrył w sobie zainteresowanie muzyką klasyczną i zaczął grywać w orkiestrze szkolnej na skrzypcach i trąbce.
Jego fascynacja naukami przyrodniczymi rozpoczęła się od nauki chemii, a nie fizyki. Tej drugiej uczono w sposób bardziej teoretyczny, podczas gdy w chemii możliwość wykonywania samodzielnych doświadczeń, czasem z nieprzewidywalnymi wynikami, szła w parze z jego predyspozycjami do eksperymentowania. W roku 1968 rozpoczął studia chemii w Uniwersytecie w Münster.
Uniwersytet w w Münster w 1954 roku
Nie był tutaj do końca spełniony, więc zmienił swoje zainteresowania i przeniósł się na krystalografię, dziedzinę mineralogii z pogranicza chemii i fizyki. W roku 1972 profesor Wolfgang Hoffmann oraz Dr Horst Böhm, jego dotychczasowi nauczyciele, skierowali go do laboratorium badawczego IBM w Zurychu na trzymiesięczną letnią praktykę studencką. Mógł wówczas skonfrontować swoją wiedzę teoretyczną z umiejętnościami praktycznymi. Ten wyjazd do Szwajcarii zdecydował o jego przyszłości. Został zatrudniony w laboratorium fizyki kierowanym przez Karla Alexa Müllera, którego darzył głębokim szacunkiem.
Georg Bednorz i stojący obok jego mentor Alex Müller
Duże wrażenie wywarła na nim swoboda, z jaką student mógł tutaj prowadzić badania naukowe. Pracując samodzielnie, uczył się na własnych błędach, ale też pozbywał się obaw przed podejmowaniem nowych wyzwań. Na Uniwersytecie w Münster poznał swoją przyszłą żonę Mechthild Wennemer. W roku 1977 rozpoczął pracę w Laboratorium Fizyki Ciała Stałego w Szwajcarskim Federalnym Instytucie Technologii (Swiss Federal Institute of Technology – ETH) w Zürychu oraz rozpoczął proces pracy doktorskiej pod kierunkiem profesora Heini Gränichera, oraz K. Alexa Müllera.
W tym czasie Georg Bednorz zaczął jeszcze bliżej współpracować z Alexem Müllerem, ucząc się sposobu jego myślenia i umiejętności dochodzenia do nowych koncepcji naukowych.
W 1982 roku Müller, wówczas dyrektor działu fizyki, zatrudnił dr. Georga Bednorza w IBM Zurich Research Laboratory.
W roku 1986 wspólnie odkryli nadprzewodnictwo w tlenkach zawierających miedź, w temperaturach wyższych niż dotychczas uważano za możliwe. Odkrycie to, uhonorowane w rok później nagrodą Nobla, stało się ogromnym przełomem w fizyce ciała stałego, wywołując całą lawinę badań w dziedzinie nadprzewodnictwa. Warto dodać, że był to najkrótszy czas, jaki kiedykolwiek upłynął między odkryciem, a przyznaniem naukowego Nobla.
W 1987 roku otrzymał także tytuł doktora „honoris causa” śląskiej Alma Mater. Dr J.G. Bednorz pozostał wierny Instytutowi IBM Research Division, Zürich Research Laboratory, Rüschlikon w Szwajcarii.
Laboratorium to jest miejscem przełomowych odkryć naukowych czterech noblistów: Heinricha Rohrera i Gerda Binniga (1986), oraz Georga Bednorza i Karla Alexandra Müllera. Odkrycie J.G. Bednorza i Karla Alexandra Müllera i materiałów, które nadprzewodzą w wyższych temperaturach od temperatury wrzenia ciekłego azotu, spowodowało, że do dziś trwa pogoń za takimi nadprzewodnikami, w których prąd będzie płynąć wiecznie w temperaturze takiej, jaka panuje na powierzchni Ziemi.
Wtedy można byłoby z nich zbudować linie przesyłowe, które dostarczą prąd z elektrowni do domów i fabryk bez kosztownych strat (dziś po drodze traci się średnio 30% energii). Tym, co już realnie ma zastosowanie, są elektromagnesy, które nie wymagają nieustannego i kosztownego chłodzenia, a z ich pomocą – powstały pociągi na poduszkach magnetycznych i tanie szpitalne urządzenia do rezonansu elektromagnetycznego. Dalszej miniaturyzacji uległa też współczesna elektronika. Obecnie Georg Bednorz jest już na emeryturze.
Nobliści Karl Alexander Müller i Georg Bednorz
Na podstawie:
https://www.ibm.com/history/georg-bednorz
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1987/bednorz/biographical/
„Ziemia Lubliniecka 3/2017 – Michał Janusz
„Ziemia Lubliniecka 2/2010 – Maria Krupska
https://nationalmaglab.org/magnet-academy/history-of-electricity-magnetism/pioneers/j-georg-bednorz/
https://gazeta.us.edu.pl/node/233841
https://www.ibm.com/history/georg-bednorz
https://kukbuk.pl/artykuly/co-jedza-noblisci/
http://fizyka.net.pl/aktualnosci/aktualnosci_nn.html
https://ca.wikipedia.org/wiki/Johannes_Georg_Bednorz
https://www.bridgemanimages.com/
https://fisica.net/biografias/em-16-05-johannes-georg-bednorz/
https://www.uni-muenster.de/profil/en/geschichte.html